Photo:CJ
တရုတ်တွင် ကမ္ဘာ့အရှည်ဆုံး 3 D ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း တည်ဆောက်ပြီးစီးပါက ရေအောက်သို့ နစ်မြုပ်နိုင်ဖွယ်ရှိသော ၁၉ ရာစု က တည်ဆောက်ခဲ့သည့် တိဘက် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းကို အာဏာပိုင်များက စတင် ပြောင်းရွှေ့နေရာချထားနေပြီဖြစ်ကြောင်း ဒေသတွင်း သတင်းရင်းမြစ် ၂ ခုက Radio Free Asia သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
တိဘက်လူမျိုးများကြား မန်ချူး မြစ်ဟု လူသိများသော မြစ်ဝါ မြစ်ပေါ်တွင် တည်ဆောက်သည့် ရန်ကူး ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံကို ကျင်ဟိုင်း ပြည်နယ်တွင် ၂၀၂၂ ၌ စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ယခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် ပြီးစီးမည်ဖြစ်သည်။
လွန်ခဲ့သည့် နှစ်နှစ်တာကာလအတွင်း ဒရက်ကာ ခရိုင်ရှိ Atsok Gon Dechen Choekhorling ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းမှ ဘုန်းတော်ကြီးများသည် တရုတ်အမျိုးသား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ကော်မရှင် (NDRC) မှ ထုတ်ပြန်ထားသော နေရာပြောင်းရွှေ့မိန့်ကို ပယ်ဖျက်ပေးရန် ရှင်ကျန်းရှိ အာဏာပိုင်များထံ တရုတ်ဘာသာဖြင့် စာရေးသား တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်း တိဗက်သတင်းရင်းမြစ် ၁ ခုမှ ပြောသည်။
သို့သော် ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းအတွင်းရှိ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများနှင့် နံရံဆေးရေးပန်းချီများသည် တန်ဖိုး မရှိကြောင်း၊ အရေးပါမှုမရှိကြောင်းနှင့် နေရာပြောင်းရွှေ့မှုကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ၂၀၂၃ ဧပြီတွင် အစိုးရ၏ အမျိုးသားအမွေအနှစ်ဌာနမှ ပြောကြားကြောင်း
သတင်းရင်းမြစ်က ဆိုသည်။
တရုတ်အာဏာပိုင်များသည် ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ဖြိုဖျက်၍ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် စရိတ်စက ကို ရန်ပုံငွေကျခံပေးမည်ဖြစ်ပြီး ပြောင်းရွှေ့နေရာချထားပေးသည့်နေရာ၌ အခမ်းအနားများနှင့် ထုံးတမ်းစဉ်လာများ ဆောင်ရွက်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံများအား အသိပေးခဲ့သည် ဟု ဆိုသည်။
သို့သော်လည်း နံရံဆေးရေး ပန်းချီများနှင့် အနီးနားရှိ စေတီပုထိုး အများအပြားသည် ရွှေ့ပြောင်းသယ်ယူရာတွင် ထိခိုက်ပျက်စီးသွားနိုင်သည်။
အဆိုပါ နေရာသည် နှစ်ပေါင်း ၁၃၅ နှစ်ကြာ ဝတ်ပြုဆုတောင်းခဲ့သော နေရာဖြစ်ပြီး မြင့်မြတ်သည်ဟုလည်း တိဘက်လူမျိုးများက ယုံကြည်ကြသည်။
ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ လျစ်လျူရှု ခံရခြင်း
ရေကာတာတည်ဆောက်မှုသည် ၎င်းတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာရေးနှင့် သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ကို တရုတ်အစိုးရက လျစ်လျူရှုခြင်း ဖြစ်ကြောင်း တိဘက်လူမျိုးများက ဆိုသည်။
အာဏာပိုင်များသည် ယခု လ အစောပိုင်းတွင် အုတ်ကျောင်းတိုက် အပြင်ဘက် ၌ နေရာပြောင်းရွှေ့မှုစတင်နေကြောင်း ဒေသခံများအား စင်မြင့်ထက်မှ မိန့်ခွန်း ပြောကြားနေပြီး ဘေးဘက်တွင် ကား နှင့် ကရိန်းများဖြင့် ပစ္စည်းများသယ်ယူနေသည်ကို RFA မှ ရရှိသော video အရ သိရသည်။
“ပြန်လည်နေရာချထားရေး လုပ်ငန်းကို အစိုးရ၏ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ ဒေသခံပြည်သူတွေရဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုကနေ စတင်နိုင်မှာပါ” ဟု ဒေသခံ တရုတ်အရာရှိ ၁ ဦးက ဗီဒီယိုတခုတွင် ပြောသည်ကို ကြားရသည်။
ဘုရားကျောင်းအနီးရှိ လယ်ကွင်း များ နှင့် လမ်းများတွင် တိဘက် လူမျိုး အများအပြား ဝတ်ပြု ဆုတောင်းနေကြပြီး ” ဒီနေရာက ဟိုးအရင်ကတည်းက တိဘက်မျိုးဆက်တွေအတွက် ဝတ်ပြုဆုတောင်းရာနေရာ ဖြစ်” ကြောင်း ပြောဆို နေသည်ကို RFA မှ ရသော အခြား ဗီဒိယို ဖိုင်တွင် တွေ့ရသည်။
Atsok Choktrul Konchog Choedar ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းသည် ၁၈၈၉ တွင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး သံဃာပေါင်း ၁၆၀ ကျော် သီတင်းသုံးနေထိုင်သည်။ အစိုးရသည် ၂၀၂၁ တွင် အသက် ၁၈ နှစ်အောက် ရဟန်းတော်များအား ကျောင်းတွင် လက်ခံမထားရှိရန်နှင့် ပညာသင်ကြားခြင်းမှ တားမြစ်သော အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
သံဃာများနှင့် အနီးနားရှိ ကျေးရွာများမှ ဒေသခံများအား ပလခမြို့နယ်အနီး ခိုကာနာဂလိုသို့ ပြောင်းရွှေ့ပေးမည်ဟု အာဏာပိုင်များက ကြေညာထားသော်လည်း သံဃာများအတွက် အစားထိုး အိမ်ရာများ ဆောက်လုပ်ထားခြင်း မရှိကြောင်း အဆိုပါ သတင်းရင်းမြစ်များက ဆိုသည်။
တရုတ်ကုမ္ပဏီများနှင့် တာဝန်ရှိသူများသည် တိဘက်များပိုင်သော မြေယာများကို သိမ်းယူခြင်း နှင့် ဒေသခံပြည်သူများ၏ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်ကို အနှောင့်အယှက်ပြုသည်ဟု စွပ်စွဲမှုများရှိပြီး တစ်ခါတစ်ရံတွင် ပြင်းထန်စွာ ဖိနှိပ်မှုများ ရှိသည်။
ဖေဖော်ဝါရီတွင် စီချွမ် ပြည်နယ် ကာဒ်ဇဲ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိဗက်ခရိုင်ရှိ ဒဲဂီ ဒေသတွင် ရေကာတာတည်ဆောက်မှုကို ကန့်ကွက်သည့် ဘုန်းတော်ကြီးများအပါအဝင် တိဗက်လူမျိုး ၁၀၀၀ ကျော်ကို ရဲများက ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ အဆိုပါ ရေကာတာ တည်ဆောက်မှုကြောင့် အနည်းဆုံး ဘုန်းကြီးကျောင်း ၆ကျောင်းကို နစ်မြုပ်စေကာ ရွာအများအပြား ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရသည်။
